Op deze allerlaatste dag van de Week van de Nostalgie 2020 blikken we terug op de bouw van het Huis van de Vijf Zintuigen en de afbraak van de Pegasus. Daarnaast tonen we in de Verzamelrubriek vandaag létterlijk bijzondere beelden! En hoe tegenstrijdig ook in deze tijden, hebben we een reportage uit 2010 over de start van de jaarrond opening… en blader tot slot eens lekker door de ‘Wonder’ uit 2001.
Wat is de Week van de Nostalgie?
Nu de Efteling door omstandigheden helaas tijdelijk gesloten is, organiseert de Vijf Zintuigen na vele jaren weer ‘De week van de nostalgie’! De Week van de Nostalgie werd zo’n 10 jaar geleden al twee keer eerder door ons georganiseerd tijdens de winterperiode, waarin het park normaal gesproken gesloten was. We zijn voor de gelegenheid opnieuw ons rijke archief ingedoken om een week lang elke dag foto’s en een video uit het verleden van de Efteling en DVZ te plaatsen. Vandaag de laatste dag alweer!
‘De Week van de Nostalgie’… nieuw… eh… oud op de Vijf Zintuigen!
Inhoud
- Vertier Hier!
- Foto-galerij
- Verzamel-items uitgelicht: bijzondere beelden
- Video Jaarrond openstelling Efteling
- Pubquiz Puzzel
- Wonder 2001
Vertier Hier!
‘Vertier Hier!’ was de verzamelnaam voor korte stripjes, die door enkele teamleden van De Vijf Zintuigen werden geschreven en getekend. Uiteindelijk zijn er in totaal 40 stripjes gemaakt. Tijdens deze Week van de Nostalgie plaatsen we elke dag één van de klassiekers.
Fotogalerij
De Efteling staat nooit stil; er wordt altijd gewerkt, gebouwd, veranderd en verbeterd… dit alles om d’oude pracht te kunnen behouden voor het nageslacht en om het park er nóg mooier uit te laten zien. Hieronder vind je een kleine, willekeurige greep uit ons foto-archief… stappen terug in de tijd. Want… hoe was het ook alweer?
Het Huis van de Vijf Zintuigen… het begin is gemaakt
(1994)
Entree in aanbouw in een later stadium (1994) 
Op zeer drukke dagen werd er geparkeerd op De Horst; deze weg is ondertussen afgesloten voor een forse uitbreiding van het park 
Houten achtbaan Pegasus, één dag na de sluiting op (19 juni 2009) 
Pegasus is gesloten… om nooit meer open te gaan 
De beroemde groene treinen zullen nooit meer rijden… 
… en dat afscheid valt sommigen zwaar 
Het iconische bord van de Pegasus (1 augustus 2009) 
En dan begint men met de afbraak (15 augustus 2009) 
De Wensbron bestaat 25 jaar; voor deze gelegenheid wordt een nieuwe plaquette onthuld en het opgehaalde totaalbedrag bekend gemaakt. (21 mei 2010) 
Het hoofdpodium van de Zomeravonden op de Picknickweide 
Het achterste gedeelte van het centrale plein ‘De Brink’, met rechts de bekende Efteling-E in het groen (zomer 2015) 
Tijdens de bouw van Raveleijn wordt de groen geschilderde laag van het Droomvlucht-gebouw verwijderd (13 maart 2010) 
Daarnaast wordt er een muurtje tegen de Droomvlucht aangebouwd (5 oktober 2009) 
Raveleijn vordert gestaag. De toegangspoort (rechts) was al eerder klaar omdat deze nodig was voor tv-opnamen (13 maart 2010) 
Fundering voor het station van Joris en de Draak wordt gestort (14 november 2009) 
Bijzonder zicht vanuit de Python op Joris en de Draak (6 juni 2010) 
Op naar het hoogste punt van Joris en de Draak (30 januari 2010) 
De Gondoletta en haar bloemenpracht (foto genomen vanuit de Pagode, 10 mei 2011)
Verzamel-items uitgelicht: bijzondere beelden
Elke dag van deze Week van de Nostalgie besteden we aandacht aan bijzondere souvenirs. Het is slechts een zéér kleine greep uit de vele soorten souvenirs die in de loop der jaren werden uitgebracht, waarbij we gekozen hebben voor het verhaal dat er achter zit… of juist voor de meest zeldzame collector items. Bedoeld voor de échte verzamelaar, of juist voor een ieder die zich wil laten verrassen.
Op deze laatste dag van deze Week van de Nostalgie besteden we, zoals beloofd, aandacht aan BIJZONDERE BEELDEN. En dan ook letterlijk! Want wat zijn er veel beeldjes uitgegeven door de Efteling, in allerlei vormen en maten! En bijna iedereen kent wel de Langnekjes, Kleine Boodschap-kaboutertjes, de vele Laven en alle Luville-beelden van de laatste jaren. Maar we gaan nu eens even aandacht besteden aan hele zeldzame beelden… beelden die je als verzamelaar niet zomaar aan je collectie toe kunt voegen. Gewoon omdat ze nagenoeg niet te vinden zijn, óf vooral bedoeld zijn als relatiegeschenk. En meestal zijn dat qua vormgeving wel de krenten uit de pap, de kersen op de taart.
Maar laten we beginnen met beelden die wij als verzamelaars wellicht wél gewoon in de kast hebben staan, of waar een bijzondere anekdote achter zit. Een beeld met een leuk verhaal is bijvoorbeeld het Huis van de Vijf Zintuigen (foto 1 hieronder). Oorspronkelijk was dit beeld bedoeld als relatiegeschenk, en dus bestelde de Efteling er 100. Althans… dat dachten ze. Iemand had er per abuis nog een 0 extra achter geplaatst, waardoor er 1000 werden besteld. Alle exemplaren die teveel waren, zijn later verkocht in de Loetiek.
Miniatuur van
Het Huis van de Vijf Zintuigen
Roodkapje…
hier nog goed ter been
Beeld Indische Waterlelies
(Foto: © Vijf Zintuigen)
De Ganzenhoedster
Eftelingfiguren
Rond de eeuwwisseling verscheen een serie beelden van de Sprookjesbosbewoners Wolf, Heks, Holle Bolle Gijs, Langnek en Roodkapje. Het was een serie met redelijk fragiele onderdeeltjes, en daar zit nu net het probleem: want er zijn maar weinig verzamelaars die Roodkapje heelhuids in de vitrinekast hebben staan. Het beeldje van Roodkapje (foto 2) heeft namelijk héle dunne spillebeentjes, waardoor het gewicht van heel het beeldje op het enkeltje rust. En aangezien dit een zeer breekbaar stukje is, net als het handje dat het mandje vasthoudt, mag je van geluk spreken als je een heel exemplaar hebt.
Op foto 3 hierboven zie je een vriend die iedereen kent van De Indische Waterlelies; zijn tweelingbroer wijst de bezoekers de weg richting de ingang van de grot. Oorspronkelijk werd dit beeld uitgegeven als relatiegeschenk zoals het in de Efteling te vinden is, dus met een uitgestrekte arm met wijzende vinger. Maar de arm bleek redelijk fragiel, waardoor deze snel afbrak. Toen is besloten om nog een restant oplage te maken met beide armen in de zij. Het beeld dateert uit 1966 en is uitgebracht in een redelijk kleine oplage.
De Ganzenhoedster kent iedereen wel (foto 4). Deze werd in 2009 samen met een bijhorende vitrine én certificaat uitgegeven in een genummerde oplage van 200 stuks. Daarna volgden de Reiziger en Reizigster, ook ieder in een oplage van 200 stuks. De vitrine van de Reizigster week qua hoogte helaas wel een paar mm af van de twee voorgangers. Overigens was het volgens geruchten de bedoeling om een serie van acht beelden uit te brengen op deze manier, maar verder dan drie is de Efteling niet gekomen. Ondertussen zijn de beelden uitverkocht.
Laven
En dan de Laven. Voordat enkele lieden van dit luimige volkje in 1998 populair werden, met als eerste serie de grote Tuinlaven, verschenen er tussen 1990 en 1993 de allereerste Lavenbeeldjes van de firma Parastone, gemaakt van ander materiaal en met een heel ander design. De allereerste, Lot met Larfje en Brouwer Lal, waren van zware kwaliteit en voorzien van een glanzende vernislaag. Deze twee dateren uit ca. 1990. Nog geen twee jaar later kwam Parastone nogmaals met een herziene versie van Lot en Lal, nu ook met een beeldje van een Larfje. Deze beelden hebben dezelfde uitstraling als de beelden van de Trollenkoning en Koning Oberon.
De allereerste Laven die buiten de reguliere Lavenserie werden uitgegeven 
De tweede versie van de allereerste Laven 
Bronzen Laaf, bedoeld als relatiegeschenk 
Het gekleurde Pardoesbeeldje en zijn bronzen broer
Ook werd een bronzen Lavenbeeldje uitgebracht, dat bedoeld was als relatiegeschenk (foto 3 hierboven). Het exacte jaartal van uitgave is bij ons niet bekend, maar misschien is er iemand die hier iets meer van weet?
Pardoes
Halverwege de jaren ’90 kwam er van Pardoes ook een serie beeldjes uit in mooie vormgegeven dozen met transparante voorkant. O.a. Pardoes, Pardijn en Paddeltje waren te koop. Van het Pardoesbeeldje werd eveneens een bronzen versie uitgebracht, in een kleine oplage (naar verluid slechts 500 stuks, zie foto 4 hierboven).
Dus ook in die serie zit een mooi collector item!
Bijzondere beelden
En tja… dan komen we bij het klapstuk van deze Week van de Nostalgie. De meest bijzondere collector items, die voor ‘het pleps’ nagenoeg niet beschikbaar zijn… maar waar er toch een aantal van circuleren in den lande. Namelijk de beelden die als relatiegeschenk speciaal gereserveerd zijn voor het personeel met een bijzondere staat van dienst. Niet al deze trofeeën zijn bij iedereen bekend, vandaar dat wij ze graag een keertje willen uitlichten.
Het meest bekende beeldje van deze serie is waarschijnlijk de Heraut (foto 1). Dit beeldje krijgen alle (oud-)medewerkers die met pensioen gaan. Op foto 2 zie je Pardoes die op een boek zit; dit beeld krijgen medewerkers die 25 jaar in dienst zijn. Overigens is een grote versie van dit beeld te vinden boven aan de trappen van het Efteling Theater. Foto 3 staat een beeldje dat qua uitvoering allerminst ‘Efteling’ uitstraalt, maar het werd cadeau gedaan aan een ieder die een bijzondere bijdrage had geleverd aan de ontwikkeling van Droomvlucht. Het beeldje is in brons gegoten en van de hand van Ton van de Ven. De oplage was slechts 50 exemplaren.
En dan ‘Pardoes op Sokkel‘ op foto 4; dát is een héle lastige voor verzamelaars. Hier zijn er namelijk maar 4 of 5 van gemaakt en was een relatiegeschenk vanuit de bouw. Eéntje staat in het EftelingMuseum en ééntje in het clubgebouw van het Golfpark. Maar waar de ándere zijn gebleven…
De Heraut; een cadeau voor Eftelingmedewerkers die met pensioen gaan
(foto: © Vijf Zintuigen)
Pardoes voor medewerkers die 25 jaar in dienst zijn
(foto: © Vijf Zintuigen)
Beeldje voor medewerkers aan Droomvlucht
(foto: © Vijf Zintuigen)
Pardoes op sokkel
(foto: © Vijf Zintuigen)
Zeldzame beelden
Maar daar blijft het niet helemaal bij. Want er zijn nog enkele items die ooit zijn uitgereikt maar nagenoeg onbekend zijn bij verzamelaars. Op de eerste foto hieronder is een grote bronzen munt te zien met het Kasteel van Doornroosje er op. Dit relatiegeschenk werd uitgereikt aan medewerkers die 25 jaar in dienst waren vóórdat de Pardoes op het boek bestond.
Als laatste nog één bijzonder beeldje dat we hierboven al bespraken: de Heraut bestaat in twee verschillende versies, waarbij de veer andersom staat…
Presentje voor medewerkers die 25 jaar in vaste dienst waren
(foto: © Vijf Zintuigen)
De Heraut in twee verschillende versies
(foto: © Vijf Zintuigen)
Zo… we zijn er doorheen wat betreft de Verzamel-items.
Zoals je dagelijks al kon lezen in de introductie was dit deze week slechts een zéér kleine greep uit het totale souvenir-aanbod dat in 68 jaar Efteling is uitgebracht. Bij een eventuele volgende editie van De Week van de Nostalgie gaan we weer ándere soorten souvenirs behandelen… want er is nog genoeg om te verzamelen!
Video: Jaarrond openstelling Efteling
De Efteling opende op 1 april 2010 haar poorten om daarna ‘nooit’ meer dicht te gaan. Om dat te symboliseren werd de eeuwig schrijvende penneveer onthuld en werd de Sprookjesboom in het Sprookjesbos tot leven gewekt.
Video: Reportage Eerste Winter Efteling 1999
Reportage van TV8 over de eerste Winter Efteling, uitgezonden op 18 december 1999. Het is in 1999 de allereerste keer dat de Efteling besluit om ook in de Winter de poorten te openen. In de reportage onder andere interviews met voormalig directeur Ronald van der Zijl en Olaf Vugts.
Pubquiz Puzzel
Sinds 2017 organiseert De Vijf Zintuigen jaarlijks een groots opgezette Efteling Pubquiz. Onlangs was de 4e editie in het Carrouseltheater en de eerste voorbereidingen voor jubileumeditie nummer 5 zijn al begonnen! Tijdens deze Week van de Nostalgie vind je hier één van de puzzel-opgaven. Succes met puzzelen… het antwoord krijg je aan het einde van deze Week!
Je ziet hier 4 foto’s van Efteling-attracties. Als je de openingsjaren bij elkaar optelt, kom je op het getal 10.000 uit. Maar… er ontbreekt nog één attractie om op dit getal uit te komen. Welke attractie?
Wonder 2001
Sinds 1994 brengt de Efteling het blad ‘Wonder’ uit, speciaal bedoeld voor iedereen die op de hoogte wil blijven van al het nieuws dat de Wereld vol Wonderen te bieden heeft. Tijdens deze Week van de Nostalgie geven we iedereen de gelegenheid de eerste 7 Wonders die ooit verschenen volledig door te kunnen bladeren en te lezen. Vergeet daarbij niet je geluid aan te zetten, zodat je écht het idee krijgt te bladeren door een stukje Efteling-historie…
Antwoorden Pubquiz Puzzels
De antwoorden van alle Pubquiz Puzzels die tijdens deze Week van de Nostalgie voorbij kwamen:
- eerste dag: 1952 (het was immers de ‘Openingspuzzel’)
- tweede dag: Pardotje (hoe heet het neefje van Pardijn?)
- derde dag: Pomme D’or; De Vliegende Hollander; Jonas uit de Wallevis; Kompels; De Wonderlijke Eftelingshow; Loerhuys; Kwabbedongetingel; Hugo van de Loonsche Duynen; Klein Warenhuys; Stoomtrein rijdt linksom
- vierde dag: Sleutelier
- vijfde dag: Carnaval Festival-Plein (op welk plein stond tot 1987 ook een kikkerfontein?)
(VogelRok-plein is niet goed, want Vogel Rok stond er toen nog niet. Reizenrijk-Plein is wel goed) - zesde dag: Visje Gijs; Pegasus; Max & Moritz; Fietsharmonisch Orkest; De Sprookjessprokkelaar; Joris en de Draak; Kinderspoor; Laaf Lorreloet; De Zes Zwanen; Ronald van der Zijl
- vandaag: Pegasus
Colofon
Idee Week van de Nostalgie 2020: Sander Roeling
Foto’s: Marwin van de Hoeve, Carlo van Schijndel, Piet Rullens
Video’s: Sander Roeling
Teksten: Carlo van Schijndel
Tekst Productie Ezeltje Strekje-munten: Maarten Fest, Marwin van de Hoeve
Productie Vertier Hier: Victor Coffa, Carlo van Schijndel
Verzamel-items: Carlo van Schijndel
Pubquiz Puzzels: Carlo van Schijndel
Technische realisatie: Marwin van de Hoeve, Piet Rullens
Logo Week van de Nostalgie: Sander Roeling
Leader: Sander Roeling
Voice-over leader: Marwin van de Hoeve
Met speciale dank aan: Dennis Klein, Piet Rullens, Martijn Snoeren, De Fameuze Fanclub, Laurent Westhovens
DISCLAIMER:
voor alle door ons gemaakte foto’s, afbeeldingen en video op deze pagina geldt dat ze niet mogen worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
hetzij elektronisch, mechanisch, door print-outs, kopieën, of op welke manier dan ook,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van De Vijf Zintuigen.
© De Vijf Zintuigen 2020
