Op deze vierde dag van de Week van de Nostalgie 2020 hebben we o.a. foto’s van de Suske & Wiske-dagen uit 2003 en bouwfoto’s van de Vliegende Hollander. We duiken aansluitend ook uitgebreid in de diverse Efteling-uitgaven van de Suske & Wiske-strips en we blikken terug op het onderhoud van 1975-1980 middels een mooie video. En blader ook eens lekker door de ‘Wonder’ 1997!
Wat is de Week van de Nostalgie?
Nu de Efteling door omstandigheden helaas tijdelijk gesloten is, organiseert de Vijf Zintuigen daarom na vele jaren weer ‘De week van de nostalgie’! De Week van de Nostalgie werd zo’n 10 jaar geleden al twee keer eerder door ons georganiseerd tijdens de winterperiode, waarin het park normaal gesproken gesloten was. Daarom zijn we speciaal voor deze gelegenheid opnieuw ons rijke archief ingedoken om een week lang elke dag foto’s en een video uit het verleden van de Efteling en DVZ te plaatsen.
‘De Week van de Nostalgie’… nieuw… eh… oud op de Vijf Zintuigen!
Inhoud
- Vertier Hier!
- Foto-galerij
- Verzamel-items uitgelicht: Suske en Wiske
- Video Efteling onderhoud 1975-1980
- Pubquiz Puzzel
- Wonder 1997
Vertier Hier!
‘Vertier Hier!’ was de verzamelnaam voor korte stripjes, die door enkele teamleden van De Vijf Zintuigen werden geschreven en getekend. Uiteindelijk zijn er in totaal 40 stripjes gemaakt. Tijdens deze Week van de Nostalgie plaatsen we elke dag één van de klassiekers.
Fotogalerij
De Efteling staat nooit stil; er wordt altijd gewerkt, gebouwd, veranderd en verbeterd… dit alles om d’oude pracht te kunnen behouden voor het nageslacht en om het park er nóg mooier uit te laten zien. Hieronder vind je een kleine, willekeurige greep uit ons foto-archief… stappen terug in de tijd. Want… hoe was het ook alweer?
Ontwerptekeningen Chinese Nachtegaal (1 juli 2004) 
Oude Bobsleekarren, voordat deze in 2005 werden vervangen (28 augustus 2004) 
Loeki in de etalage van souvenirwinkel Het Valies, nu Jokie’s Wereld (2005) 
De Abn Amro Bank in de Lente (25 april 2005) 
Het begin van de bouw van De Vliegende Hollander (25 april 2005) 
De Vliegende Hollander in aanbouw (25 april 2005) 
De Kombuys in aanbouw (1 mei 2005) 
De opstaphaven en de fundering voor de toren van De Vliegende Hollander (9 juli 2005) 
De kademuur is af van de Vliegende Hollander (22 oktober 2005) 
Houten achtbaan Pegasus 
Informatiebord van de Zomeravonden op de Zonneweide (28 augustus 2004) 
Luchtballon tijdens de Suske en Wiske-dagen (17 en 18 mei 2003) 
Alle hoofdpersonages én de Efteling-Elfjes tijdens Suske en Wiske-dagen in 2003 
In het Fata Morgana-paleis was een album presentatie van Suske en Wiske 
Suske & Wiske-tekenaars Marc Verhaegen en Paul Geerts tijdens de S&W-dagen in 2003 
Märklin tentoonstelling (aug 2005) 
Het oude pad van Ruigrijk naar Anderrijk met de kanovijver. Op de achtergrond is de Pirana te zien (10 oktober 2004) 
De Vliegende Hollander op een transportkar (11 juni 2006) 
Toegangspad naar de Vliegende Hollander door het duingebied (23 juli 2006) 
Reclame voor het golfpark: het golfslagbad (17 juli 2006) 
De Vliegende Hollander 
Het waterorgel (8 juni 2005)
Verzamel-items uitgelicht: Suske & Wiske
Elke dag van deze Week van de Nostalgie besteden we aandacht aan bijzondere souvenirs. Het is slechts een zéér kleine greep uit de vele soorten souvenirs die in de loop der jaren werden uitgebracht, waarbij we gekozen hebben voor het verhaal dat er achter zit… of juist voor de meest zeldzame collector items. Bedoeld voor de échte verzamelaar, of juist voor een ieder die zich wil laten verrassen.
De Efteling ontvangt jaarlijks vele buitenlandse bezoekers, waaronder veel gasten uit België. De meest voorname persoon uit België die ooit de Efteling bezocht is uiteraard Koningin Fabiola; zij schreef het sprookje van De Indische Waterlelies. Dit was een goede reden voor twee andere beroemde Belgische figuren, SUSKE & WISKE, om het park ook te bezoeken. Fabiola nodigt in album 168 ‘De Efteling Elfjes’ tante Sidonia en consorten uit om het Fabioladorp te komen bezoeken, waar gehandicapte kindertjes wonen. Maar daar aangekomen staat alles in lichterlaaie, waarna ze tussen de smeulende puinhopen een elfje vinden dat de hulp inroept van onze Belgische vrienden om haar en alle andere elfjes te redden van de heks, die ze elke nacht laat dansen. En dus reizen ze af naar Kaatsheuvel, waar ze vele Eftelingbewoners tegen het lijf zullen lopen.
De Efteling-Elfjes
Op 12 april 1977 verscheen de vooraankondiging van De Efteling-Elfjes in de Belgische krant De Standaard; dit was dus het allereerste moment dat de wereld kennis maakte met dit verhaal. De laatste strook verscheen op 23 augustus van dat jaar. Het album zelf verscheen voor het eerst in april 1978 en is daarna in verschillende vormen uitgebracht. Niet alleen als genummerd album 168 van de reguliere Rode Reeks, maar ook verschenen er diverse verschillende versies, o.a. ook met alle verschillende Efteling-logo’s op de voorzijde en later ook met hertekende omslag. Op 28 augustus 2004 verscheen wederom een nieuwe herdruk waarin het verhaal werd vertaald in het Brabants dialect met als titel ‘De Éfteling-Èlfkes’ in een softcover-oplage van 5000 stuks. Maar de luxe gebonden hardcover versie hiervan had een oplage van 425 genummerde exemplaren.
Het reguliere album 
Album met hertekende omslag 
De Brabantse vertaling 
De Engelse vertaling
‘The fairies of Efteling’
Eerste vooraankondiging in De Standaard op 12 april 1977
Overigens verscheen het album ook in diverse andere talen. Zo heten onze Belgische vrienden bijvoorbeeld in het Engels Spike & Suzy en spelen ze de hoofdrol in ‘The fairies of Efteling’ (foto 4 hierboven). Maar het avontuur is ook te lezen in het Frans (‘Als de Elfjes dansen’), Noors (‘De Maankoningin’), Zweeds (‘De Maankoningin’), Fins (‘Als de feeën dansen’) en zelfs in het Taiwanees (‘De dansende elfjes’). *
De Franse versie 
De Noorse versie
(foto: © Fameuze Fanclub /
De Vijf Zintuigen)
De Zweedse versie
(foto: © De Vijf Zintuigen)
De Finse versie
(foto: © Fameuze Fanclub /
De Vijf Zintuigen)
De versie uit Taiwan
Verder verscheen de Efteling Elfjes op 16 mei 2003 als krantenbijlage bij De Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg. Deze versie werd dus op krantenpapier gedrukt en is langwerpiger qua formaat (zie foto 1 hieronder). Ook verscheen het verhaal in een speciaal Dubbelnummer dat uitgegeven werd door Unicef in 1999 (foto 2 hieronder). Daarnaast bracht Uitgeverij Lekturama in hun Suske en Wiske Collectie een luxe gebonden versie uit (foto 4).
Bijzondere versies van ‘De Efteling-Elfjes’
En dan is er nog één versie die letterlijk ónmogelijk is om aan te komen, want op 16 maart 1983 bracht Koningin Fabiola een bezoekje aan Willy Vandersteen, de geestelijk vader van Sus en Wis. Zij kreeg daar ook een exemplaar van De Efteling-Elfjes, voorzien van een losse verantwoordingspagina waarop alle figuren stonden afgebeeld (zie foto 3 hieronder). Maar daarbij was het album geheel uitgevoerd in een blauw leren omslag. Vandaar dat er maar slechts één exemplaar van is!
Als aandenken aan dit bezoek werd dit album overigens ook nog uitgebracht in rood linnen, hiervan zijn 60 exemplaren gemaakt… dus hierbij maak je als verzamelaar ietsje meer kans. Overigens was die betreffende omslag zonder opdruk, dus alléén van rood linnen, en het reguliere album was in die rode omslag gelijmd. Mocht je dit album ergens vinden, houd er dan wel rekening mee dat je op z’n minst 600 á 700 euro neer moet tellen.
De op krantenpapier gedrukte bijlage uit 2003 
Dubbelalbum uit 1999 
De extra verantwoordings-pagina in het album dat uitgegeven werd n.a.v. het bezoek van Koningin Fabiola 
De luxe Lekturama-uitgave
Fata Morgana
Een ander album waarin Suske & Wiske ook in de Efteling vertoeven is ‘Fata Morgana’, dat in februari 1988 verscheen. Dit werd zelfs speciaal voor het park gemaakt en dus buiten de Rode Reeks. Ook dit album is in diverse uitvoeringen uitgebracht, en niet zo zuinig ook!
Eerst zonder Efteling-logo of zonder witte balk, later mét witte balk op de voorzijde met daarin de melding ‘Met ontwerpwedstrijd en fl. 2,50 korting op bezoek Efteling’. Jaren later ook nog mét Efteling-logo op de voorzijde, met Efteling-logo op de áchterzijde en een luxe gebonden versie.
Later verscheen ook dit album met een volledig hertekende omslag, met het nieuwste Efteling-logo. Maar ook de vroege versie uit 1988 waarin de wedstrijd én Efteling kortings-bon staan, is er in twee versies; want op het moment dat deze actie verlopen was, werd er in alle albums die nog over waren een rode stempel met ‘Reductiebon ook geldig in 1989 / ontwerpwedstrijd beëindigd’ op de waardebon gestempeld. Boven deze bon staat een foto afgebeeld van de eerste Kalief in Fata Morgana met de tekst ‘Wil je me ’n keer in levende lijve zien?’ en de slogan ‘Efteling doet Wonderen’. In de latere herdrukken is deze foto gebleven.
Ook is het verhaal ‘Fata Morgana’ in 2001 nog verschenen in een Suske & Wiske Familiestripboek en in deel 42 van de Lekturama Suske en Wiske Collectie.
Voor de échte verzamelaar is er in ieder geval nog een flinke slag te slaan, want probeer maar eens alle versies bij elkaar te krijgen…
Overige albums
Daarnaast zijn er twee andere albums waar Suske & Wiske in de Efteling terecht komen, namelijk: album nummer 189 ‘De Belhamelbende’ uit 1982 (zonder gedoe met logo’s en dergelijke, dat scheelt weer) en ‘De Vliegende Klomp’ uit 1975. In dit laatstgenoemde album gaan Sus, Wis en Sidonia in een grote vliegende klomp een race-wedstrijd aan met Jerom en Lambik op een fiets. Ze proberen om zo snel mogelijk alle bezienswaardigheden van Noord-Brabant te bezoeken. Het album werd dan ook uitgebracht in opdracht van de VVV Provincie Noord-Brabant. Dit album verscheen voor het eerst in 1975 met een gele omslag (foto 2). Zowel in 1999 als in 2001 verscheen een herdruk met blauwe omslag (foto 3); de hardcover-versie werd toen in oranje uitgevoerd (foto 4). Later werd het album nogmaals uitgegeven in 2016 met volledig hertekende omslag (foto 5).
Maar de herdruk van de originele versie met gele omslag die verscheen in 1979 week overigens nét iets af van het originele album uit 1975. Het tekstblok onderaan op de voorzijde is namelijk anders: ‘Uitgave van de provinciale VVV Noord-Brabant’ en ‘Standaard Uitgeverij in samenwerking met de provinciale VVV Noord-Brabant’. Dus die is in twee versies te vinden.
De Belhamelbende
(album 189)
Originele uitgave ‘De Vliegende Klomp uit 1975 
Heruitgave met nieuwe omslag uit 1999 / 2001 
Hardcover-uitgave 1999 
Heruitgave 2016 met hertekende omslag 
Suske, Wiske en Sidonia in de betoverende wereld van de Efteling
Zo zie je maar, je Eftelingcollectie op Suske en Wiske-gebied is niet zomaar snel compleet te krijgen. Miljaar!!!
* Met speciale dank aan Suske en Wiske-fanclub ‘De Fameuze Fanclub’ en Laurent Westhovens
Video: Efteling onderhoud 1975 – 1980
8mm beelden uit de onderhoudsperiode 1975 – 1980, uit privécollectie van De Vijf Zintuigen
Video: Werking van de Vliegende Hollander (Willem Wever)
Reportage van Willem Wever, uitgezonden op 6 januari 2010. Hierin neemt Hidde samen met Ewout Genemans een kijkje achter de schermen bij de attractie De Vliegende Hollander. Ontwerpcoördinator Peter Koppelmans van de Efteling neemt ze dan ook mee naar plekken die voor andere gesloten blijven.
Pubquiz Puzzel
Sinds 2017 organiseert De Vijf Zintuigen jaarlijks een groots opgezette Efteling Pubquiz. Onlangs was de 4e editie in het Carrouseltheater en de eerste voorbereidingen voor jubileumeditie nummer 5 zijn al begonnen! Tijdens deze Week van de Nostalgie vind je hier één van de puzzel-opgaven. Succes met puzzelen… het antwoord krijg je aan het einde van deze Week!
Wonder 1997
Sinds 1994 brengt de Efteling het blad ‘Wonder’ uit, speciaal bedoeld voor iedereen die op de hoogte wil blijven van al het nieuws dat de Wereld vol Wonderen te bieden heeft. Tijdens deze Week van de Nostalgie geven we iedereen de gelegenheid de eerste 7 Wonders die ooit verschenen volledig door te kunnen bladeren en te lezen! Vergeet daarbij niet je geluid aan te zetten, zodat je écht het idee krijgt te bladeren door een stukje Efteling-historie…
DISCLAIMER:
voor alle door ons gemaakte foto’s, afbeeldingen en video op deze pagina geldt dat ze niet mogen worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
hetzij elektronisch, mechanisch, door print-outs, kopieën, of op welke manier dan ook,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van De Vijf Zintuigen.
© De Vijf Zintuigen 2020
